مرکز نوروفیدبک درمانی ADHD در مشهد

جهت مراجعه به مرکز مجهز نوروفیدبک با ما تماس بگیرید.

اختلال بیش فعالی را بیشتر بشناسیم

یکی از اختلالات دوران کودکی، اختلال نقص توجه/بیش فعالی است. در بیشتر جوامع حدود ۵درصد از کودکان قبل از ۱۲سالگی دچار این بیماری میشوند. ADHD معمولاً با عوارضی مانند کاهش توانایی های اجرایی در مدرسه، پیشرفت تحصیلی و درگیریهای بین فردی همراه است و شامل سه نوع عمدتاً بی توجه، بیش فعال/تکانشگر و مرکب میباشد که نوع بی توجه مشکلات بیشتری با حافظه، توجه، وظایف، تکالیف و سازماندهی دارد.

پژوهشگران شبکه هایی را درون مغز برای پیشبرد اجزای توجه از جمله تمرکز، توجه مستمر و تغییر توجه مطرح کرده اند. آنها معتقد هستند که مناطق آهیانه ای بیرونی و جسم مخطط با کارکردهای اجرایی/حرکتی و هیپوکامپ با رمزگردانی آثار حافظه و قشر جلو پیشانی با انتقال از یک محرک به محرک دیگر مرتبط میباشند.

فرضیه های دیگر حاکی از آن هستند که ساقه مغز که حاوی کارکرد هسته های تالاموسی شبکه ای است، در توجه مستمر نقش دارد. نتایج برخی از مطالعات حاکی از آن هستند که کودکان دچار ADHD شواهدی از کاهش حجم و فعالیت در منطقه جلو پیشانی، سینگولای قدامی، گلوبوس پالیدوس، هسته دمدار، تالاموس و مخچه دارند.
این مطالعات نشان میدهند که کاهش اندازه در شکنج سینگولیت قدامی، مناطق پیش پیشانی، مناطق پسینی و پیشینی جسم پینه ای و هسته دمدار باعث نقص توجه میشود.

بیشتر بدانیم:  آدرس مرکز تخصصی روانشناسی کودک و نوجوان در مشهد

ابعاد اصلی توجه و بهترین روش ارزیابی آن کدام اند؟

توجه میتواند در دو بعد دیداری/شنیداری مورد بررسی قرار بگیرد. منظور از توجه شنیداری، توانایی جذب اطلاعات شنیداری و ثبت آن در حافظه کاری جهت پردازش بعدی است. این نوع توجه دارای سه بعد هوشیاری، کانون توجه و زمان واکنش شنیداری میباشد. لازم به ذکر است که کودکان ADHD در هر سه بعد ضعف بارزی نسبت به کودکان عادی دارند.
کودکان با نوع بیش فعال/تکانشگر در ادراک که خود شامل دو حیطه دیداری/شنیداری میباشد دچار مشکل هستند. ادراک شنیداری عبارت است از مهارت در آمایش شنوایی و توانایی بازشناسی یا تفسیر آنچه شنیده میشود. وجوه مختلف ادراک شنیداری را میتوان معطوف به چهار کارکرد تمیز، حافظه، توالی و ترکیب یا پیوند شنیداری دانست.

یکی از آزمونهایی که توجه و ادراک را در ابعاد دیداری/شنیداری میسنجد، آزمون عملکرد پیوسته دیداری/شنیداری  IVA است.

در مقیاس هوشیاری شنیداری آزمون IVA ، عدم توجه شنیداری به وسیله دو نوع خطا ارزیابی میشود:

۱-زمانی که تعداد محرک شنیداری خطا فراوان است و فرد به محرک اصلی با بی دقتی پاسخ میدهد
۲-هنگامی که فرد به محرک اصلی از روی بیدقتی پاسخ نمیدهد.

مقیاس کانون توجه شنیداری، تغییر واریانس سرعت عکس العمل را در پاسخهای صحیح مورد ارزیابی قرار میدهد و مقیاس زمان واکنش، میانگین زمان واکنش به پاسخهای صحیح را اندازه گیری نموده و مشکلات مربوط به سرعت پردازش مغز را بررسی میکند. ذکر این نکته ضرورت دارد که مقیاس ادراک شنیداری با توجه به تعداد پاسخ های تصادفی و متناقض با محرک شنیداری به تنهایی ADHD را تشخیص میدهد.

کودکان ADHD در ابعاد توجه شنیداری از جمله هوشیاری، کانون توجه، زمان واکنش شنیداری و ادراک شنیداری عملکرد ضعیف تری نسبت به افراد عادی دارند. باید عنوان نمود که مقیاس ادراک در IVA به تنهایی جهت تشخیص ADHD کفایت میکند.

درمان قطعی و پایدار بیش فعالی به روش نوروفیدبک

در زمینه درمان اختلال ADHD تمرکز عمده درمان بر دارودرمانی میباشد. دارودرمانی با وجود کاربرد وسیع، مسائل متعددی را در مورد عوارض جانبی داروها و یا ناپایداری اثرات درمان آشکار ساخته است. از سوی دیگر، برخی از بیماران و یا والدین آنها از دارودرمانی استقبال کافی نمیکنند.
از این جهت اهمیت پرداختن به درمانهای غیردارویی برای این اختلال پررنگ تر میشود. یکی از درمانهای غیردارویی که براساس برخی از مطالعات میتواند جایگزینی برای دارودرمانی باشد، نوروفیدبک میباشد. نوروفیدبک تکنیکی است که در آن اشخاص یاد میگیرند به وسیله شرطی سازی کنشگر، الگوی امواج مغزی خود را تغییر دهند و با ایجاد تغییرات الکتروفیزیولوژیک در مناطق مغزی مرتبط با توجه، باعث بهبود عملکرد آنها گردند.

در طول آموزش، فعالیت مغز توسط اداره هشیار و ناهشیار توجه، کنترل میشود. یادگیری هشیارانه زمانی اتفاق میافتد که فرد در مییابد چطور سیگنال بازخورد با توجـه و وضـعیت ذهـنـی او ارتباط پیدا میکند.

همچنان که فرد از توانایی خود در کنترل و اصلاح سیگنال بازخورد به وسیله حفظ آرامش و هشیاری خود با ایجاد شکل صحیح امواج آگاهی مییابد، میتواند این حالت را برای مدتی طولانی معمولاً تا ۴۰ دقیقه حفظ کند. باید خاطرنشان ساخت که قسمت عمده
یادگیری در سطح ناهشیار اتفاق میافتد؛ جایی که مغز به تدریج میتواند به طور مستقیم و خودکار سیگنال بازخورد را کنترل کند.
شایان ذکر است که مهارتهای جدیدی که به صورت آگاهانه یا ناآگاهانه به دست آمده اند، در طول آموزش درونی میشوند و به طور خـودکار به فعالیت های روزانه فرد منتقل میشوند.

مشاوره و آموزش های تربیتی جهت درمان اختلال ADHD

یکی دیگر از پیامدهای ADHD اختلال در ارتباطات خانوادگی است. کودکان ADHD الگوهای مقاوم نافرمانی و کاهش انطباق با والدین را نشان میدهند و در نتیجه والدین صبر کمتری در برابر رفتارهای منفی کودک خود دارند و بسیار تکانشی به آنها پاسخ میدهند. این تعاملات باعث شکست کودک در زمینه های مختلف اجتماعی، تحصیلی و هیجانی می شود.

یکی از روش های فرزندپروری که به کاهش واکنش پذیری والدین در مقابل رفتارهای کودکان منجر میشود، فرزندپروری مقتدرانه است. این روش مبتنی بر ۱۴ اصل میباشد که در نه گام ارائه میشوند و والدین باید در برخورد با فرزند خود آنها را لحاظ نمایند.
روش های تربیت فرزند به والدین می آموزد که هیچ کس به اندازه آنها کودکشان را نمیشناسد و آنها مسئول مراقبت های تحصیلی و تخصصی از کودک خود هستند. همچنین، به آنها می آموزد که چگونه تصمیم بگیرند و چه زمانی این تصمیمات را اتخاذ نمایند.

از سوی دیگر، آموزش فرزندپروری نقش اساسی در درمان روانشناختی این کودکان دارد.

در درمان با نوروفیدبک، درمانگر فقط با کودک مبتلا به اختلال کار میکند و در نتیجه نقش محیط و خانواده در آن لحاظ نمیشود؛ از این رو به نظر میرسد که نوروفیدبک به همراه آموزش والدینی   به علت همزمان کردن درمان در کودکان مبتلا و خانواده آنها، تأثیر بیشتری بر بهبود علائم کودکان مبتلا به ADHD داشته باشد.