هیپنوتیزم یا هیپنودرمانی از آرامش هدایت شده متمرکز و عمیق و توجه، جهت رسیدن به حالت بالاتری از هوشیاری که گاهی خلسه نیز نامیده می شود، استفاده می‌کند.
توجه فرد دراین حالت بسیار متمرکز است به طوری که هر چیزی در اطراف شخص به صورت موقت نادیده انگاشته می‌شود. در این حالت که به طورطبیعی رخ می‌دهد فرد ممکن است توجه خود را روی افکار یا کارهای خاصی متمرکز نماید (با کمک درمانگر آموزش دیده).
نحوه کارکرد هیپنوتیزم چگونه است؟
هیپنوتیزم معمولا به عنوان کمک روان درمانی (درمان یا مشورت) انگاشته می‌شود. زیرا حالت هیپنوتیزمی به افراد جهت اکتشاف افکار، احساسات و خاطرات دردناکی که ممکن است آنها را از ذهن هوشیار خود پنهان کرده باشند، کمک کند. به علاوه هیپنوتیزم، افراد را قادر می‌سازد که بعضی چیزها را متفاوت درک کنند، همانند مسدود کردن آگاهی از درد.
هیپنوتیزم به دو طریق می‌تواند مورد استفاده قرارگیرد:
به عنوان تلقین درمانی و یا تجزیه وتحلیل کردن بیمار.
تلقین درمانی :
دراین حالت، هیپنوتیزم فرد را قادر می‌سازد که به تلقین‌ها، پاسخ بهتری دهد. بنابراین هیپنودرمانی می‌تواند برخی افراد را در تغییر رفتارهای قدیمی همانند کشیدن سیگار یا جویدن ناخن‌هایشان یاری کند. هیپنوتیزم، همچنین می‌تواند افراد را در تغییر دادن ادراک واحساساتشان به ویژه درباره درمان دردها کمک نماید.
تجزیه وتحلیل:
در این رویکرد از حالت آرمیدگی جهت دستیابی به ریشه و دلیل اختلال یا نشانه استفاده می‌شود. مثلا رویدادی دردناک، که در گذشته اتفاق افتاده و در زمان حال در حافظه‌ی ناهشیار خود را پنهان کرده است. زمانی که رویداد دردناک آشکار می‌شود، از طریق روان‌درمانی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.
فواید هیپنوتیزم چیست؟
حالت هیپنوتیزم به فرد این اجازه را می‌دهد که در برابر مباحثه، تلقین پذیرتر باشد. این امر می‌تواند موفقیت سایر درمان‌ها را در بسیاری از شرایط همانند موارد ذیل بیشتر کند.فوبیها وترسها، اضطراب، اختلالات خواب، افسردگی، استرس، اضطراب پس رویدادی آسیب‌زا، اندوه و فقدان.همچنین هیپنوتیزم ممکن است در کنترل درد و غلبه برعادتهایی مانند پرخوری وسیگار کشیدن مفید باشد. همین‌طور هیپنوتیزم می‌تواند به افرادی که نشانه‌های آنها جدی است و یا نیاز به مدیریت بحران دارند، کمک کند.
اشکالات روش هیپنوتیزم چیست؟
هیپنوتیزم ممکن است برای فردی که دارای نشانه‌های سایکوتیکی مانند توهم وهذیان است، یا برای کسی که از مواد یا الکل استفاده می‌کند مناسب نباشد. ازاین روش برای کنترل درد، تنها زمانی استفاده می‌شود که پزشک فرد را از نظر اختلالات جسمی که ممکن است به درمان دارویی و یا جراحی نیاز داشته باشد، ارزیابی کرده باشد. هیپنوتیزم همچنین ممکن است برای اختلالات روانپزشکی نسبت به سایر درمان‌های سنتی مانند تجویز دارو کمتر موثر باشد.
برخی درمان‌گران از هیپنوتیزم جهت بازیابی خاطرات سرکوب شده‌ای که به اعتقاد آنها با اختلالات روانی فرد مرتبط است، استفاده می‌کنند. از آن‌جا که هیپنوتیزم خطر خلق خاطرات اشتباه را معمولا به دلیل تلقین‌های ناخواسته درمانگر- دارد، بنابراین کاربرد هیپنوتیزم برای اختلالات روانی قطعی، همانند اختلالات تجزیه‌ای جای بحث دارد.
پیش‌گیری و درمان اضطراب با هیپنوتیزم
مانند هر بیماری دیگر، این‌جا نیز پیش‌گیری مقدم بر درمان است. اگرچه ممکن است وجود زمینه‌ی ژنتیکی، فرد را نسبت به اختلالات اضطرابی، آسیب‌پذیرتر نماید ولی بی‌شک توجه به معنویات، عدم درگیری در رقابت‌های غیرضروری و نامتناسب، آشتی با طبیعت و تقویت ارتباط‌های سالم انسانی و خانوادگی، بهترین راه کاهش استرس و درنتیجه پیش‌گیری از این اختلالات است.
روش‌های درمانی متنوعی مانند دارودرمانی، رفتاردرمانی، شناخت‌درمانی، خانواده‌درمانی، مشاوره، یوگا، مدیتیشن، روش‌های تن‌آرامی، هیپنوتراپی و… برای مداوای اضطراب به‌کار رفته‌اند.
هیپنوتراپی که در شاخه‌های مختلف طب به‌ویژه روانپزشکی کاربردهای فراوانی دارد، به‌دلیل توانایی‌های متنوع و شکل خاص تکنیک‌ها، همواره مورد توجه هر دو گروه بیمار و درمانگر بوده است. باورهای اشتباهی مانند قدرت هیپنوتیزور، تحت سلطه قرار‌گرفتن سوژه، دخالت نیروهای ماوراءالطبیعه و… سال‌ها مانع پیشرفت هیپنوتیزم علمی بوده‌اند.
خوشبختانه طی ۵۰سال اخیر، پیرو توجه فزاینده به مطالعه‌ی علمی هیپنوتیزم، بسیاری از شُبَهات برطرف شده و این پدیده‌ی منحصربه‌فرد، به‌عنوان درمانی مؤثر و قدرتمند، مورد تأیید و استفاده‌ی مراکز معتبر علمی در سطح بین‌المللی قرار گرفته است. در حال حاضر در سراسر اروپا و آمریکا، تمایل مردم و درمان‌گران برای بهره‌گیری از فواید ارزشمند هیپنوتیزم، روزبه‌روز بیشتر می‌شود و این روش درمانی، محبوبیت و کاربرد افزون‌تری می‌یابد.
