تربیت جنسی کودک
تربیت جنسی یکی از حساس‌ترین و مهمترین مسائلی است که والدین باید به آن توجه داشته باشند. غالبا این موضوع توسط والدین مورد غفلت قرار می‌گیرد و واکنش‌های غلط آنها در این زمینه اشتباهات جبران ناپذیری به جای می‌گذارد که آینده کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. والدین باید با آموزش صحیح و مطالعه به این موضوع توجه ویژه ای نشان دهند و از راهکارهای مناسب و درست استفاده کنند. از مهمترین آموزش‌های لازم برای تربیت جنسی فرزند، می‌توان به آموزش «حرمت تن» اشاره کرد. متاسفانه برخی از والدین و مربیان، سوالات جنسی را همچون تابویی می‌دانند که نباید به آن نزدیک شد. همین نگرش موجب بروز پیامدهای غیر قابل جبرانی میشود. در ادامه چگونگی نحوه پاسخ دهی به سوالات جنسی کودکان را شرح خواهیم داد. مشاوره کودک به شما کمک می‌کند تا پاسخ‌ها و واکنش مناسب تری در برابر سوالات کودکان داشته باشید.
سوالات جنسیتی کودکان از چه سنی شروع میشود؟
بیشتر کودکان در سنین ۳ تا ۵ سالگی، کنجکاوی‌های زیادی در ارتباط با موضوعات مختلف از جمله فیزیک و آناتومی بدن خود دارند. همین باعث میشود تا به بازی‌هایی مثل دکتر بازی، علاقه نشان دهند یا در ارتباط با تفاوت هایشان در مقابل جنس مخالف، کنجکاوی کنند. اگر والدین فضایی امن برای صحبت با فرزندشان ایجاد کرده باشند، به احتمال بیشتری مسائل و کنجکاوی‌های ذهنی شان را از والدین می‌پرسند.
علت کنجکاوی های جنسی در دوران کودکی چیست؟
والدین و مربیان باید بدانند که این رفتارها و سوالات در کودکان، به هیچ عنوان جنبه جنسی ندارد و خطری در این زمینه برای بچه‌ها نیست. سوالات مکرر بچه‌ها در این زمینه را نباید به وجود تمایلات جنسی در آنها نسبت داد. اما آن چه که اهمیت دارد، تحت نظر بودن رفتارهای کودک میباشد. یعنی والدین باید دقت داشته باشند که کنجکاوی بچه‌ها در این زمینه به حد و مرز خاصی ختم شود و ادامه پیدا نکند. برای مثال می‌توان بچه‌ها را تحت نظارت مستقیم و غیر مستقیم داشت و یا حواس آنها را پرت کرد. در واقع کودکانی که در فضای امن و مناسب بزرگ می‌شوند، در سنین پایین و نوجوانی کمتر با مشکلات جنسی روبرو می‌شوند.
ارتباط میان والد فرزندی از همان روز تولد باید ایمن باشد، کودکانی که دلبستگی ایمن با والدین خود دارند در سنین بالاتر نیز ارتباط محکم تری با والدین شان بر قرار میکنند.
با خود ارضایی در کودکان چه باید کرد؟
خود ارضایی در کودکان یکی از مشکلات شایع میباشد. حرکاتی مانند خوابیدن روی شکم و مالیدن خود به زمین یا عروسک و سایر اشیا در کودکان (به ویژه دختر بچه‌ها) بسیار معمول است. والدین باید بدانند که خودارضایی کودکان رفتاری طبیعی است. پس تنها کودک باید به گونه غیر مستقیم و نه با بهانه ها و علل دروغ یا سختگی، بفهمد که این رفتار صحیح نبوده و مسبب آسیب به جسم او میشود و نباید آن را تکرار کند. مشغول کردن کودک به فعالیت‌های دیگر و منحرف کردن حواس او از این رفتار مفید واقع میشود. البته خودارضایی کودکان میتواند علل اضطرابی هم داشته باشد، یعنی کودکانی که دارای اضطراب و نگرانی هستند این رفتارها را بیشتر تکرار میکنند.
در مقابل سوالات جنسی کودکان چگونه پاسخ بدهیم و واکنشمان چه باشد؟
کودکان در مقابل سوالاتی که برایشان پیش می‌آید از والدین یا اطرافیان، مخصوصا مربیان خود سوال میکنند. بعضی از افراد در مقابل این سوالات برخورد تند و خشن با کودکان دارند و با جدیت تمام، آنها را دعوا میکنند و حرفهایشان را به دور از ادب می‌دانند. سپس از کودکان می‌خواهند که هرگز درباره این موضوع صحبتی نکنند و اگر تکرار شود، تنبیه خواهند شد.
بهتر است مراقبان کودک با حالتی دوستانه و عادی، به حرف‌های کودک خود گوش کنند. با لحنی مهربان و آرام، او را راهنمایی کنند و تفاوت بین دو جنس را کتمان نکنند. نیازی نیست اطلاعات زیادی به کودک بدهید، تنها کافی است سوالات او را در یک قالب کودکانه و غیر جنسی (یعنی طوری که حتی وقتی برای یک آدم بزرگسال می‌گویید تحریک کننده نباشد) پاسخ دهید. مطمئنا چنین کودکی به جای جست و جوی پاسخ نزد دیگران از والدین و یا مراقبانش پرسش خواهد کرد.
اگر فکر می‌کنید که پاسخ شما ممکن است سوالات بعدی را پیش بیاورد و یا ذهن او را مشغول کند، نگران نباشید؛ شما می‌توانید با همین لحن به همه سوالات او پاسخ دهید. برعکس بی پاسخ گذاشتن سوالات کودک یک علامت سوال در ذهنش باقی خواهد گذاشت.
چه نکات جنسیتی را باید آموزش داد؟
۱- کودک از ۳ سالگی باید متوجه شود که برخی از نواحی بدنش نباید توسط دیگران لمس شود.
۲- بعد از ۳ سالگی کودک باید با لباس زیر به حمام برود.
۳- والدین باید با در زدن هنگام ورود به اتاق، کودک را با مفهوم خصوصی و عمومی آشنا کنند.
۴- لباس‌های زیر کودک باید در مکان خاص و مجزا قرار گیرند.
۵- والدین باید با کودک خود درباره مقاومت در برابر به زور بوسیده شدن و بغل کردن، گفت و گو کنند.
۶- باید به کودک گفته شود که از شوخی‌های نابه جای دستی و جنسی دوری کند.
۷- والدین باید مفهوم لمس خوب، لمس بد، راز خوب و راز بد را به کودک خود آموزش دهند و درباره آن صحبت کنند. (در لمس خوب،از شانه‌ها بغل میشود. لمس بد شامل به زور بغل کردن، تماس با نواحی خصوصی میشود. راز خوب، احساس خوب دارد و راز بد همراه با خجالت و نگرانی است).
۸- باید آموزش داده شود که در مقابل به زور بوسیده شدن و بغل کردن، محکم «نه بگوید» و در صورت احساس بد، محل را ترک کرده و به شما اطلاع دهد.
۹- والدین در مقابل کودک برهنه نباشند و برای حمام کردن بعد از ۳ سالگی، والدین نیز لباس زیر به تن داشته باشند.
۱۰- بعد از ۳ سالگی پدرها مسئول حمام رفتن با پسرها هستند و مادرها مسئول حمام رفتن با دخترانشان.
چند اصل اساسی در تربیت جنسی کودک
- هنگامی که کودک، درباره سوال هایش از شما کمک خواست، دروغ و پنهان کاری را کنار بگذارید. این کار شما را نزد او بی اعتبار می‌کند و باعث میشود اعتمادش به شما خدشه دار شود.
- اگر درباره سوال هایش از شما پرسید، ابتدا با او درباره این سوالش گفت و گو کنید تا متوجه میزان اطلاعاتش در این زمینه شوید. سپس متناسب با سن و اطلاعاتش جواب سوال هایش را بگویید. در صورتی که احساس کردید پاسخ‌ها، متناسب با سنش نیست، زمان پاسخ گویی را به چند وقت دیگر منتقل کنید. مثلا بگویید:”وقتی ۹ سالت شد جوابش رو میگم…”
- سعی کنید میزان اطلاعات و حدسیات کودک را با طرح پرسش، مدیریت کنید. با این کار دانسته‌های او را به روش درست ساماندهی خواهید کرد.
- تا سنین راهنمایی، همه آموزش‌ها را به «تولید مثل» یا «کارکرد دفع ادرار» منعطف کنید. یعنی از لذت بخش بودن رابطه جنسی صرف نظر کرده و هدف را تولید مثل قرار دهید (برای این کار می‌توانید از تولید مثل گیاهان و جانوران برایش بگویید).
- در حضور خودش، اعضای بدنش را به او معرفی کنید. بعد از معرفی گوش و چشم و سایر اعضای بدن، با استفاده از اطلس‌های بدن، اعضای جنسی اش را با نام علمی و کارکردش آشنا کنید.
- اگر کودک آلت تناسلی خود را دستکاری کرد، از خشونت بپرهیزید و آهسته و آرام او را مشغول کار دیگری کنید. علت این رفتار او ممکن است کنجکاوی، ناآشنایی با اعضای بدن، مشکل جسمی (خارش، انگل، سوزش خشکی پوست و…) باشد. در برخی موارد کودک از این طریق به آرامش می‌رسد. برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بدانیم:
تربیت جنسی یکی از وظایف والدین در قبال فرزندان است و سهل انگاری یا تکیه بر رسم و رسومات گذشته و توجه به تابوها مانعی بزرگ سر راه این بخش از تربیت میباشد. اگر در کودک یا نوجوان خود رفتارهای انحرافی جنسی یا مشغولیت های ذهنی و رفتاری مکرر نسبت به آلت تناسلی و موضوعات جنسی میبینید حتما با روانشناس کودک و نوجوان مطرح کرده و راهکارهای درمانی تخصصی را پیش بگیرید. امروزه انحرافات و اختلالات جنسی رو به گسترش بوده و یکی از علل اصلی آن نا آگاهی و عدم آموزش صحیح در سنین مختلف رشد است.
تماس با مرکز مشاوره و رواندرمانی آرامش ماندگار
رزو وقت مشاوره با روانشناس بالینی
