پدر خوب بودن یک ضرورت است.
پدر بودن و پدر شدن مستلزم ایفای نقش و داشتن وظایف و البته حقوقی مشخص در قبال خانواده و فرزندان میباشد. پدر شدن کار دشوار و ناممکنی نیست اما پدر خوب شدن نیازمند تلاش و پشتکار است! نیازمند مسئولیت پذیری و متعهد شدن به وظایفی است که چه شرعی،اخلاقی یا قانونی بر عهده وی میباشد. برای انجام صحیح نقش مهم و سرنوشت ساز پدری، باید آموزش دید، باید آگاهی کسب کرد و بر فنون و مهارت های تربیتی تسلط یافت. انجام نقش حساس پدری بر اساس سنت ها و الگوهای قبلی که در خانواده پدری از طریق رفتارها و برخوردهای والدینماk به ما رسیده، کاملا اشتباه است، چرا که نه ما همان پدران هستیم و نه فرزندان ما همان هایی هستند که در کودکی تحت تربیت والدینمان بودیم. زمانه هم زمانه قبل نیست و جوامع روزبه روز با پیشرفت و توسعه تکنولوژی در حال تغییر و دگرگونی است.
در زیر مطالبی ذکر شده که شاید در پدر خوبتر شدن به ما کمک کند.
اول همسر خوب باشید!!
قبل از تصمیم برای پدر شدن، باید نقش همسر خوب بودن را تمرین کرده و به آن مسلط شده باشیم. چرا که هر گز فرزندان در دامان والدین متشنج و دارای اختلاف نظر، رشد مطلوبی نخواهند داشت. اگر همسر خوبی هستید این مقدمه ای است برای رسیدن به نقش پدر خوب بودن و اگر هنوز نتوانسته اید اختلاف نظرها و تفاوت های فکری و سلیقه ای یکدیگر را به یک تفاهم مطلوب برسانید و در یک کشاکش با همسر خود به سر میبرید، هرگز پدر خوبی نخواهید شد یا حداقل نقش پدر خوب شدن برایتان بسیار سخت تر وصول خواهد شد. برای همسر خوب شدن نیز باید آگاهی و شناخت کسب کرد و آموزش دید.
وقت گذاشتن روزانه و مستمر با خانواده و یک یک فرزندان
ما انسان ها عادت داریم برای آنچه که اولویت ما محسوب میشود وقت بگذاریم. یک پدر خوب اولویت اصلی اش خانواده و فرزندانش است. پدران خوب با فرزندانشان زمانی را برای ارتباط مثبت(حضوری) اختصاص میدهند. این زمان جدا از زمان ارتباط مثبت همه اعضای خانواده با یکدیگر است و به ارتباط دونفره شما اختصاص دارد. اگر بیش از یک فرزند دارید سعی کنید زمانی جداگانه برای هرکدام از آنها اختصاص دهید.
بازی با فرزندان
باید بدانیم که فرزندان ما در هر دوره سنی یک درب ورودی متفاوت برای ورود به دنیایشان دارند. سنین کودکی بویژه بین ۲ تا ۷ سالگی کلید ورود به دنیای کودکان و نزدیک شدن با انها بازی کردن است. پدران خوب اگرچه دغدغه های شغلی و کاری خودشان را دارند و برای تامین مایحتاج خانواده تلاش میکنند، اما هرگز این مسئله ها باعث نخواهد شد که در طول شبانه روز مدت مشخصی را با فرزندان خود بازی نکنند و در دنیای کوکانه آنها از این طریق وارد نشوند.
مسافرت، گردش و تفریح
میتوانید برنامههای مشترکی برای سفر و گردش داشته باشید. سفرهای چند روزه به خاطر وجود چالشهای مختلف موقعیت مناسبی برای آموزش دادن مهارتهای مورد نیاز کودکان را توأم با لذت و تفریح فراهم میکند. همچنین گردشهای کوتاه در پارک یا ساحل و یا طبیعت را با فرزندتان برنامهریزی کنید.
مشارکت در تربیت فرزندان
این باور غلط و تاریخ گذشته که پدران مسئول تربیت فرزندان نیستند را دور بریزید و دچار این خطا نشوید. مگر میشود نقش پدر را در تربیت حذف کرد یا کمرنگ دانست؟؟ در تمامی تحقیقات و بررسی های علمی مشخص شده که فرزندان بویژه از ۳ سالگی به بعد گرایش اصلی اشان به پدر بوده و ارتباط با پدر جزو نیازهای روانی ضروری و مستمر آنهاست. دختران از نظر عاطفی به حمایت پدران و ارتباط صمیمانه با او نیاز دارند و پسران برای داشتن الگویی مستحکم و قابل اتکا. پدران بخش جدایی ناپذیر و مهمی در تربیت صحیح کودکان هستند.
گوش دادن به فرزندان
منظور از گوش دادن به فرزندان تنها سر تکان دادن و لبخند زدن هنگام صحبت کردن آنها با شما نیست. پدر خوب، زمانهایی که فرزندش شروع به داستانپردازی میکند و از خیالپردازیهایش در مورد کارتونی عجیب با او صحبت میکند، با او همراه میشود و با ایجاد گفتگویی خلاقانه صمیمت خود با فرزندش را ارتقا میبخشد و علاوه بر این منجر به رشد و پیشرفت قوه تخیل و خلاقیت او میشود. پدر خوب زمانی که فرزندش ناراحت است و به شانهای برای گریستن نیاز دارد، به حرفهایش گوش میدهد و حمایتش میکند.
برقراری ارتباط مؤثر پدر با فرزند، اصلی مهم و اساسی
راههای برقراری ارتباط با فرزندان در مادر و پدر متفاوت است. پدران اغلب سعی میکنند با انجام فعالیتهای فیزیکی با فرزندان خود ارتباط برقرار کنند در حالی که مادران در برخورد با فرزندان خود بیشتر احساساتی و اجتماعی هستند و تمایل دارند بیشتر با آنها صحبت کنند. انجام فعالیتهای فیزیکی با فرزندان و مشارکت پدر و فرزند در کارهای مختلف، جست و خیز و همراه شدن با بازیهای کودکانه، منجر به تنظیم هیجانات و خلقیات کودکان میشود. کودکانی که با پدران خود ارتباط صمیمانهای دارند، از اعتماد به نفس بیشتری برخوردار بوده، اجتماعیتر هستند و در مدرسه و درسهای خود به گونهای سازگارتر از دیگران عمل میکنند.
این کودکان نسبت به سایرینی که کمبودهای عاطفی در ارتباط با پدر خود احساس میکنند، کمتر به مصرف الکل، مواد و رفتارهای ضد اجتماعی گرایش پیدا میکنند. بنابراین لازم است پدران حتی پیش از تولد فرزند، آگاهیهای خود را افزایش داده و سبک ارتباطی مناسبی را در مورد فرزندان خود به کار بگیرند. پدران منبع قدرت و اعتماد به نفس فرزندانشان هستند و در شکل گیری شخصیت و آینده آنها نقش اساسی دارند.
همراهی و همدلی کردن با مادر باردار
پدران ایدهآل از همان دوران بارداری همسرشان، در جریان نیازهای همسر و فرزندشان قرار میگیرند؛ معمولا علاقه بیشتری به حاملگی همسرشان نشان میدهند. به عنوان یک عامل امنیت و اعتماد، در کنار همسر نقش حمایت کننده داشته و مانع بروز فشارها و استرس های کوچک یا بزرگ به همسر خود میشوند. زنانی که همسرشان در هنگام زایمان کنارشان حضور داشتند درد کمتری تجربه کرده و زایمان راحتتری داشتهاند. این توجه و مراقبت از فرزندان پس از تولد نیز باید ادامه یابد.
توجه به نیازهای فرزند و همکاری در انجام امورات مربوط به او با مادر
مشارکت پدر در انجام کارهای مراقبتی از نوزاد مثل غذا دادن، خواباندن، عوض کردن پوشک و حمام کردن کودک میتواند به ارتباط مثبت بین پدر و فرزند و همچنین کاهش فشار این مسئولیتها بر دوش مادران نیز کمک کند.
در جریان رشد کردن فرزندتان حضور روزانه خود را در کنار او حفظ کنید. در مراحل رشد فرزند شما نیازهای او نیز تغییر میکنند. فرزند شما پیش از دبستان، در دوره دبستان، نوجوانی و جوانی نیازهای متنوعی را ابراز میکند. با دوستان صمیمی فرزندتان آشنا شوید و سعی کنید با والدین آنها نیز ارتباط داشته باشید.
در جریان فعالیتهای روزمره فرزندتان مانند انجام تکالیف، شرایط مدرسه، کلاسهای فوق برنامه قرار بگیرید. اما دقت کنید که این توجه، شما را تبدیل به والدین مستبد نکند. والدین مستبد یا بیشکنترلگر، والدینی هستند که همیشه فرزندانشان را همراهی میکنند و مانند کارفرمایی که بالای سر آنها، اعمالشان را در نظر دارند و امرو نهی میکنند.
الگوی قاطع بودن و ایجاد قوانین سازنده
بچهها با نصیحت شنیدن چیزی را یاد نمیگیرند اما با دیدن رفتار شما(الگوپذیری) به سادگی از شما میآموزند. اگر قاعدهای را برای فرزندتان در نظر میگیرید، برای تعیین آن از نظر خود او نیز استفاده کنید و در محیطی توام با مشورت تصمیم بگیرید. همچنین با همسرتان در تعیین این حدود توافق داشته باشید. پدران خوب پس از مشورت با اعضای خانواده درباره قوانین خانه و با درنظر گرفتن سطح توانایی های فرزندشان ، قواعد ثابت و مهمی را برای رفتار فرزندانشان در نظر میگیرند و در مورد آنها قاطعانه برخورد میکنند.
مثبت نگر بودن و توجه به نیمه پر لیوان
به نقات قوت و توانایی فرزندتان بیشتر از نقاط ضعف و اشتباهاتش توجه کنید. فرزندان شما بدون اشتباه کردن و آزمون و خطا چیزی را یاد نمیگیرند پس با وجود اعلام قواعد، به آنها فرصت اشتباه را هم بدهید. در برابر اشتباه آنها خشم خود را مدیریت کنید و سعی کنید رفتار پرخاشگرانه نداشته باشید. اما به آنها یادآوری کنید که بر اساس قرارداد قبلی شما نقض هر قاعدهای تبعات خاص خودش را دارد که باید فرزندتان آن را بپذیرد. ایرادگیری و دنبال نقطه ضعف بودن فرزندان، فقط رابطه شما با آنها را تضعیف کرده و سبب شکست اعتماد به نفس و عزت نفسششان خواهد شد.
ابراز محبت
نباید انتظار داشته باشید که فرزند شما بدون دیدن جلوه خاصی از محبتتان به علاقه شما پی ببرد. شاید بر اساس تربیت گذشته خود به شما گفته باشند که به عنوان پدر اگر به فرزندان خود محبت ظاهری نشان دهید باعث بیاهمیت شدن جدیت و نقش مدیریت شما در خانواده میشود!! اما روانشناسان امروزه معتقند ابراز محبت ظاهری مانند در آغوش گرفتن کودک، بوسیدن، اظهار کلامی محبت و انجام کارهای مورد علاقه فرزندانتان میتواند به بهبود رابطه شما با آنها کمک کند و سلامت روان آنها را بهبود بخشد. ابراز محبت میتواند به روش های کلامی(به کار بردن الفاظ زیبا و ابراز کلامی عاطفه) یا فیزیکی(آغوش گرفتن، بوسیدن و نوازش کردن) باشد. حمایت مالی شما هر چقدر هم کامل باشد هرگز جای عاطفه م محبتتان را پر نخواهد کرد، بلکه در مواردی موجب لوسشدن و قدرنشناس شدن انها نیز خواهد شد.
منعطف باشید و متناسب با رشد فرزندتان حرکت کنید
برای بسیاری از پدران سخت است که خود را با سرگرمیها یا کارهای مورد علاقه فرزندانشان همراه کنند؛ اما اگر بپذیرید که به خاطر گذشت زمان به طور طبیعی علاقه فرزند شما در حیطههایی به خصوص با شما متفاوت است، میتوانید خود را با آنها همراه کنید و سعی کنید بیشتر با زمینههای مورد علاقه او آشنا شوید. پدران خوب به فرزندانشان این امکان را میدهند که علائق خود را دنبال کنند و به دنبال تحقق رویاهایشان بروند. هر دوره سنی نیازها و تمایلات مختص به خودش را دارد.
با مادر هماهنگ باشید
تربیت اگر حالت دوسویه به خود گرفتف مسیر درستی را طی نخواهد کرد. اگر پدر و مادر در حضور فرزندان و در فرایند تربیت با یکدیگر اختلاف نظر داشته و سبک های تربیتی متفاوتی را در پیش گیرند، نتیجه مطلوبی کسب نخواهند کرد و آصار منفی ان در رفتارهای فرزندانشان به وضوح مشاهده خواهد شد. هماهنگ بودن در تربیت یک اصل مقدماتی و اساسی محسوب شده که باید هم از جانب مادر و هم از جانب پدر به خوبی رعایت گردد. پدر همواره باید احترام مادر را نزد فرزندان حفظ کرده و قدرت تدبیر و مدیریت را به وی بدهد تا در غیاب او فرزندان از مادر اطاعت پذیری داشته و به مسیر درست هدایت شوند.
نقش روانشناسان کودک و نوجوان و مشاوران خانواده
برای افزایش مهارتهای مرتبط با فرزندپروری میتوان از متخصصین روانشناسان کودک و نوجوان کمک گرفت. روانشناسان در جلسات مشاوره خصوصی از طریق آموزش و ارایه اطلاعات علمی و تجربی، سعی در ارتقاء عملکرد والدین دارند. در کنار افزایش مهارت به سلامت روان والدین، رسیدگی کرده و گره های روانشان که بعضا در کودکی نهفته است را با همراهی آنها باز میکنند. بهبود سلامت روانی والدین، به طور مستقیم به رفتار آنها با فرزندتان و انتخاب سبک فرزندپروی اثر میگذارد.